Fundacja rodzinna a spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Ustawa o fundacji rodzinnej weszła w życie 22 maja bieżącego roku, i od tego dnia możliwe już jest założenie pierwszych fundacji rodzinnych. Zanim jednak zdecydujemy się założyć fundację rodzinną, warto zastanowić się jak ona funkcjonuje. W poniższym artykule przedstawiamy zalety fundacji rodzinnej oraz możliwości jej wykorzystania przez wspólników spółek z ograniczoną odpowiedzialnością.
Czym jest fundacja rodzinna?
Fundacja rodzinna jest narzędziem mającym ułatwić przedsiębiorcom przeprowadzenie sprawnej i kompleksowej sukcesji poprzez zabezpieczenie zgromadzonego przez lata majątku. Dzięki niej majątek, którym zarządzają przedsiębiorcy można będzie przekazać spadkobiercom bez obaw o jego rozdrobnienie czy rozpad rodzinnej firmy po śmierci przedsiębiorcy. Ponadto, rozwiązania fundacji rodzinnej pozwalają także na powiększanie dotychczas zgromadzonego kapitału, który będzie mógł z powodzeniem służyć następnym pokoleniom. Co więcej, regulacja ta umożliwia nestorowi rodziny zdecydowanie w jaki konkretnie sposób rodzina będzie mogła zarządzać otrzymanym majątkiem nawet po jego śmierci, zapobiegając tym samym szybkiemu roztrwonieniu środków oraz spełniając funkcję alimentacyjną wobec najbliższych fundatora poprzez stały dopływ funduszy na ich rzecz.
Więcej o fundacji rodzinnej piszemy w artykule Fundacja rodzinna – czym jest i dlaczego ma pojawić się w Polsce?
Założenia i cele związane z fundacją rodzinną brzmią niezwykle atrakcyjnie, przy czym warto zwrócić uwagę na to, że do realizacji wspomnianych wyżej dążeń konieczne będzie zorganizowanie fundacji w taki sposób, aby zgromadzony w ramach jej struktur majątek rodziny był efektywnie zarządzany. Umożliwić to może właściwe skonstruowanie statutu fundacji rodzinnej, którego postanowienia mogą m.in. zapobiegać sporom między spadkobiercami fundatora oraz zachęcać członków jego rodziny do aktywnego uczestnictwa w działalność fundacji.
Działalność gospodarcza prowadzona przez fundację rodzinną
Należy pamiętać o tym, że fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą, ale jedynie w ograniczonym zakresie. Dozwolony zakres obejmuje działalność polegającą przede wszystkim na pasywnym inwestowaniu, a w szczególności na zbywaniu mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia, wynajmowaniu mienia oraz przystępowaniu do spółek handlowych. Wykonywanie przez fundację działalności gospodarczej spoza dozwolonego zakresu będzie się wiązało się z koniecznością zapłaty podatku CIT w wysokości 25%, co sprawia, że takie działanie staje się niekorzystne.
Uczestnictwo fundacji rodzinnej w spółce z o.o.
Przepisy jednoznacznie pozwalają fundacji rodzinnej na posiadanie udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. Takie rozwiązanie umożliwia fundacji otrzymywanie dywidendy od spółek z o.o., które w odróżnieniu od fundacji mogą prowadzić działalność gospodarczą w dowolnym obszarze.
Nie jest to jedyna korzyść związana z posiadaniem udziałów spółki z o.o. przez fundację rodzinną. Wniesienie udziałów spółki z o.o. do fundacji rodzinnej zapobiega bowiem ewentualnemu rozdrobnieniu jej udziałów po śmierci dotychczasowego wspólnika. W takim przypadku całość udziałów może pozostać w posiadaniu fundacji rodzinnej zamiast zostać rozdzielona na wielu spadkobierców zmarłego, co mogłoby znacząco utrudnić bieżące funkcjonowanie spółki z o.o., a także prowadzić do konfliktów pomiędzy wspólnikami.
Posiadanie statusu wspólnika spółki z o.o. przez fundację rodzinną nie wyklucza również poszukiwania przez spółkę różnych źródeł finansowania, w tym pozyskiwania inwestorów, którzy w zamian za dokapitalizowanie spółki otrzymaliby odpowiedni pakiet udziałów, przy jednoczesnym zachowaniu kontroli fundacji nad spółką z o.o.
Uczestnictwo fundacji rodzinnej w spółce z o.o. może również sprawdzić się idealnie, gdy rodzinny biznes opiera się na strukturze holdingowej. Fundacja rodzinna będzie znajdować się wówczas na samym szczycie struktury holdingowej, dzięki czemu członkowie rodziny, będą mogli nadal w pełni kontrolować posiadane spółki, czyniąc to właśnie poprzez fundację rodzinną. Dzięki wielopokoleniowemu funkcjonowaniu fundacji, pozwoli to na utrzymywanie holdingu w rękach rodziny, bez obaw o zmiany w strukturach właścicielskich zależnych spółek, zaś rozliczenia pomiędzy poszczególnymi członkami rodziny będą się mogły odbywać w ramach uzgodnień wewnątrz fundacji rodzinnej.
Nie można zapomnieć także o tym, że dywidenda od spółek, w których wspólnikiem jest fundacja rodzinna nie będzie opodatkowana. Fundacja rodzinna będzie zobowiązania do zapłaty CIT w wysokości 15% dopiero w momencie wypłaty świadczeń na rzecz swoich beneficjentów. Ponadto, fundator oraz beneficjenci należący do jego zerowej grupy podatkowej są zwolnieni od zapłaty PIT z tytułu otrzymywanych świadczeń od fundacji. Natomiast stawka PIT z tytułu świadczeń na rzecz beneficjentów wchodzących w skład I lub II grupy podatkowej fundatora wynosi zaledwie 10%, a dla beneficjentów spoza wyżej wymienionych grup 15%.
Zabezpiecz swoją firmę i bliskich! Sprawdź nasz praktyczny przewodnik po sukcesji w prywatnej firmie.
Dopasowanie fundacji rodzinnej do potrzeb wspólników spółki z o.o.
Umiejętne skorzystanie z możliwości uczestnictwa fundacji rodzinnej w spółce z o.o. może bez wątpienia przynieść wiele wymiernych korzyści. Będą one tym większe, gdy już na etapie projektowania statutu fundacji, fundator zaplanuje jego treść w taki sposób, aby wykorzystać jej możliwości w jak największym stopniu. Fundator może np. uzależnić wysokość świadczeń otrzymywanych przez beneficjentów od ich zaangażowania w działalność fundacji i należących do niej spółek. Takie nagrodzenie członków rodziny biorących aktywny udział w rozwoju rodzinnego biznesu nie wyklucza jednoczesnego wspierania tych beneficjentów, którzy z różnych powodów nie chcą lub nie mogą działać w rodzinnej firmie.
Cechą fundacji rodzinnej jest stosunkowo duża elastyczność, która pozwala zabezpieczyć interesy zarówno tych, którym zależy na dalszym rozwijaniu rodzinnego biznesu jak również tych, którzy nie są tym zainteresowani i wolą przyjąć rolę bardziej pasywną. To wszystko sprawia, że fundacja rodzinna może okazać się korzystnym i optymalnym sposobem przeprowadzenia sukcesji rodzinnego biznesu przez wspólników spółek z o.o.
Konrad Sawczuk, Paweł Butkiewicz
Przeczytaj także:
Fundacja rodzinna
