Czym jest zarząd w spółce z o.o.?

Spółka z o.o. jako osoba prawna działa przez swoje organy. Każdemu z nich przypisana została odmienna rola i pozycja w strukturze spółki. Z naszego artkułu dowiesz się czym jest i jakie ma kompetencje zarząd spółki z o.o.

Co to jest zarząd?

Organem, który prowadzi sprawy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz reprezentuje ją na zewnątrz, jest zarząd. Zarządowi przysługują także kompetencje niezastrzeżone dla innych organów spółki (zgromadzenia wspólników, komisji rewizyjnej czy rady nadzorczej). Jest to tzw. domniemanie kompetencji zarządu spółki z o.o.

Obowiązek ustanowienia zarządu

Zarząd jest obowiązkowym organem spółki z o.o., a jego powołanie jest jednym z wymogów powstania spółki. Zarząd może zostać powołany także w spółce z o.o. w organizacji, jednak nie jest to obowiązkowe. Alternatywą jest wówczas reprezentacja spółki przez pełnomocnika powołanego jednomyślną uchwałą wspólników. W sytuacji gdy nie został powołany żaden członek zarządu spółki, lub gdy członków zarządu powołano mniej, niż wynika to z umowy spółki powstaje tzw. „zarządu kadłubowego”. Podobna sytuacji może mieć miejsce gdy w wyniku rezygnacji lub odwołania jednego lub kilku członków zarządu spółki skład zarządu będzie mniejszy niż wynika to z umowy spółki. Więcej na temat odwoływania członków zarządu i skuteczności takich działań przeczytasz w artykule Jak wygląda procedura i jakie wywołuje skutki odwołanie członka Zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością?

Przykład

Umowa spółki XYZ sp. z o.o. stanowi, że jej zarząd składa się z trzech osób. W skład zarządu spółki wchodzili Jan Kowalski, Anna Nowak i Piotr Wójcik. Anna Nowak złożyła rezygnację z zasiadania w zarządzie. Od tego momentu w spółce funkcjonuje tzw. „zarząd kadłubowy”.

W literaturze prezentowane są dwa poglądy na temat możliwości reprezentacji spółki przez „zarząd kadłubowy”. Część przedstawicieli doktryny dopuszcza możliwość reprezentowania spółki przez taki zarząd wtedy, gdy niepełna liczba członków zarządu wystarcza do prawidłowej reprezentacji spółki. Druga grupa przedstawicieli doktryny opowiada się z kolei za wyłączeniem w takiej sytuacji możliwości reprezentowania spółki przez „zarząd kadłubowy”. Naszym zdaniem na uwzględnienie zasługuje drugi z zaprezentowanych poglądów. Tym samym w przypadku długotrwałego utrzymywania się „zarządu kadłubowego” możliwe będzie ustanowienie w spółce kuratora.

Wykorzystaj 100% możliwości jakie daje spółka z o.o. Sprawdź nasze książki, w których znajdziesz niemal 1000 pytań i odpowiedzi na temat spółki z o.o.!

Zarząd – kto może wejść w jego skład?

Członkiem zarządu spółki z o.o. może zostać osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych (tj. co do zasady osoba, która ukończyła 18 lat i nie została, chociażby częściowo, ubezwłasnowolniona).

Członkiem zarządu nie może jednak zostać osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w rozdziałach XXXIII-XXXVI kodeksu karnego oraz w określonych przepisach k.s.h, a zatem osoby skazane za:

• przestępstwa przeciwko ochronie informacji;
• przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów;
• przestępstwa przeciwko mieniu;
• przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym;
• przestępstwo podawania fałszywych danych organom spółki, władzom państwowym lub osobie powołanej do rewizji.

Zakaz zasiadania w zarządzie spółki ze względu na skazanie prawomocnym wyrokiem co do zasady ustaje z upływem piątego roku od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego, chyba że wcześniej nastąpiło zatarcie skazania.

Wspólnicy mogą w umowie spółki określić dodatkowe wymagania, jakie musi spełniać kandydat na stanowisko członka zarządu. W takim przypadku, oprócz wskazanych wyżej ustawowych wymagań, wiążące będą także postanowienia umowy spółki.

Zaznaczyć należy, że wspólnik spółki z o.o. nie musi zasiadać w zarządzie tej spółki. Przepisy k.s.h. wyraźnie wskazują, że do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub spoza ich grona. Co więcej, zatrudnianie w charakterze członków zarządu osób „z zewnątrz”, mających odpowiednie doświadczenie i kompetencje w prowadzeniu biznesu jest powszechnym zjawiskiem. Wspólnicy mogą więc zapewnić spółce wyłącznie kapitał, a zarządzanie powierzyć wykwalifikowanym menedżerom.

Członkiem zarządu spółki z o.o. nie może być osoba prawna.

Obowiązki zarządu

Do podstawowych obowiązków członków zarządu spółki z o.o. należy prowadzenie spraw spółki i jej reprezentowanie. Opisane czynności stanowią dwie odrębne kategorie działań, jakie mogą być podejmowane w spółce, a w praktyce zarządzania spółką istotne jest, aby odróżniać, kiedy członek zarządu prowadzi sprawy spółki (podejmuje działania o charakterze wewnętrznym), a kiedy ją reprezentuje (występuje w imieniu spółki w relacjach zewnętrznych).

Sposób załatwiania spraw wewnętrznych przez zarząd liczący co najmniej dwóch członków może zostać uregulowany w umowie spółki, a w braku takich postanowień zastosowanie znajdą odpowiednie zasady wynikające z k.s.h. Zgodnie z ich brzmieniem członek zarządu będzie mógł samodzielnie, bez uprzedniej uchwały zarządu prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki, pod warunkiem że przed załatwieniem takiej sprawy żaden z pozostałych członków zarządu nie sprzeciwi się jej przeprowadzeniu. Jeżeli taki sprzeciw zostanie zgłoszony, albo jeżeli zamierzona czynność przekracza zakres zwykłych czynności spółki, wówczas konieczne będzie powzięcie uchwały zarządu. Uchwały takie zapadają co do zasady bezwzględną większością głosów.

Obowiązkiem (ale też istotnym uprawnieniem zewnętrznym) członka zarządu jest reprezentowanie spółki, a więc zwłaszcza podpisywanie w imieniu spółki umów i składanie oświadczeń. Warto pamiętać, że prawo członka zarządu do reprezentacji może zostać ograniczone np. do określonej kwoty, ale wywoła to skutek wyłącznie w relacjach wewnętrznych.

Więcej na temat obowiązków zarządu jako organu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dowiesz się z artykułu Zarząd spółki z o.o. – jakie ma uprawnienia i obowiązki? 

Andrzej Illukiewicz