Transakcje pomiędzy spółką z o.o. a podmiotami powiązanymi powinny być realizowane na warunkach rynkowych. W niektórych przypadkach spółka z o.o. ma obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych, w której wykaże, że warunki transakcji kontrolowanej realizowanej z podmiotami powiązanymi ustalone zostały na warunkach rynkowych.

Transakcję z podmiotami powiązanymi na zasadach rynkowych

Spółka z o.o. może w zasadzie dowolnie kształtować warunki transakcji realizowanych z kontrahentami. Jeżeli jednak umowa zawierana jest z podmiotem należącym do grona tzw. podmiotów powiązanych, to ze względu na przepisy o cenach transferowych strony są obowiązane do ustalenia warunków transakcji na zasadach rynkowych. Za zgodne z warunkami rynkowymi uważane są takie postanowienia, które zostałyby przyjęte także w sytuacji, gdyby podmioty nie były ze sobą w żaden sposób powiązane.

Podmioty powiązane ze sp. z o.o. – czyli jakie?

Przy ustalaniu warunków transakcji szczególne znaczenie ma weryfikacja, czy kontrahentem spółki (krajowym lub zagranicznym) jest podmiot powiązany.

Powiązania występują w przypadku, gdy:

• jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na drugi,
• na kilka podmiotów znaczący wpływ wywiera ten sam podmiot,
• na jeden podmiot znaczący wpływ wywiera osoba fizyczna, a na drugi – małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia tej osoby fizycznej.

Za podmioty powiązane – niezależnie od wywieranego wpływu – uznaje się także spółkę osobową (np. spółkę komandytową) i spółkę z o.o. będącą jej wspólnikiem, spółkę z o.o. i jej zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej – spółkę z o.o. wchodzącą w skład grupy kapitałowej i jej zagraniczny zakład.

Jako wywieranie znaczącego wpływu rozumie się następujące przypadki:

• posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:

1. a) udziałów w kapitale lub
2. b) praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub
3. c) udziałów lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub

• faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub
• pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia.

Pośrednie posiadanie udziału lub prawa oznacza sytuację, w której jeden podmiot posiada w drugim podmiocie udział lub prawo za pośrednictwem innego podmiotu lub większej liczby podmiotów.

Zdobądź największe kompendium wiedzy i wykorzystaj je w praktyce! Niemal 1000 pytań i odpowiedzi na temat spółki z o.o. Sprawdź nasze książki!

Dokumentacja cen transferowych

Obowiązek przygotowania dokumentacji cen transferowych jest uzależniony od wartości transakcji. Spółka z o.o. ma obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej, jeżeli wartość transakcji kontrolowanej w roku podatkowym przekracza poniższe progi:

• 10 mln zł – w przypadku transakcji towarowej,
• 10 mln zł – w przypadku transakcji finansowej,
• 2 mln zł – w przypadku transakcji usługowej,
• 2 mln zł – w przypadku innej transakcji.

Co ważne, obowiązek dokumentacyjny dotyczy tylko odrębnych transakcji kontrolowanych zakwalifikowanych jako transakcje jednorodne, a nie łącznie wszystkich transakcji towarowych, finansowych, usługowych czy innych realizowanych z podmiotami powiązanymi. Powyższe limity ustalane są więc niezależnie dla każdej transakcji jednorodnej. Transakcjami jednorodnymi są transakcje o podobnym przedmiocie i przebiegu, które cechują się także porównywalnością głównych parametrów istotnych z punktu widzenia cen transferowych, takich jak sposób ustalenia ceny, warunki płatności czy istotne funkcje, aktywa, koszty i ryzyka dotyczące stron.

Na spółce z o.o. może spoczywać obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej także w sytuacji, gdy realizuje transakcje z podmiotami mającymi miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową (tzw. transakcje z podmiotami z rajów podatkowych), jeżeli ich wartość przekracza w roku obrotowym 100 tys. zł lub 500 tys. zł, jeżeli rzeczywisty właściciel ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.

Zwolnienie z obowiązku sporządzenia dokumentacji cen transferowych

W niektórych przypadkach spółka z o.o. może być zwolniona z obowiązku sporządzenia dokumentacji cen transferowych. Zwolnienie przewidziane zostało w szczególności dla transakcji zawieranych wyłącznie przez podmioty powiązane mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli żadna ze stron w roku podatkowym, w którym realizowana była transakcja:

• nie poniosła straty podatkowej,
• nie korzystała ze zwolnień dla dochodów z działalności prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej lub z działalności określonej we wsparciu dla nowych inwestycji.

Można więc przyjąć ogólne uproszczenie: jeżeli spółka z o.o. zawiera transakcje z podmiotem posiadającym siedzibę lub miejsce zamieszkania w Polsce, a przy tym żadna ze stron transakcji nie poniosła w roku podatkowym (w którym realizowana była transakcja) straty podatkowej oraz nie korzystała ze szczególnych zwolnień podatkowych, to strony nie będą miały obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych mimo przekroczenia limitów transakcyjnych.

O jakich deklaracjach i terminach należy pamiętać?

Należy pamiętać, że poza samym obowiązkiem sporządzenia dokumentacji cen transferowych spółka z o.o. obowiązana jest również do złożenia informacji o cenach transferowych
(TPR-C). Co ważne, informacja TPR-C składana jest także w sytuacji, gdy przekroczone zostały limity transakcyjne, jednak spółka nie sporządza dokumentacji podatkowej ze względu na omówione wyżej zwolnienie – wówczas informacja ma formę uproszczoną.

Dokumentacja cen transferowych sporządzana jest w terminie dziewięciu miesięcy od zakończenia roku obrotowego, w którym realizowana była dokumentowana transakcja. Składana jest ona dopiero na żądanie organów podatkowych, jednak we wskazanym wyżej terminie spółka z o.o. ma obowiązek złożenia oświadczenia, że sporządziła dokumentację podatkową oraz że ceny transferowe zastosowane w dokumentowanej transakcji kontrolowanej ustalone zostały na warunkach rynkowych. W tym samym terminie spółka z o.o. ma również obowiązek złożenia informacji TPR-C, która składana jest w formie elektronicznej i powinna być podpisana kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Ponadto jeżeli spółka z o.o. należy do grupy kapitałowej, której skonsolidowane przychody w poprzednim roku obrotowym przekroczyły 200 mln zł, dokumentacja cen transferowych dotycząca poszczególnych transakcji powinna zostać uzupełniona o grupową dokumentację cen transferowych w terminie 12 miesięcy od zakończenia roku obrotowego, za który jest sporządzana.

Konsekwencje związane z niedopełnieniem obowiązków w zakresie cen transferowych

Podmioty powiązane realizujące transakcję z naruszeniem warunków rynkowych, w szczególności poprzez celowe zaniżanie ceny i w konsekwencji zaniżanie dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym (lub zawyżanie straty podatkowej), narażają się na nałożenie dotkliwych sankcji podatkowych.

Jeżeli bowiem w wyniku kontroli organ podatkowy stwierdziłby, że warunki transakcji realizowanej pomiędzy podmiotami powiązanymi odbiegają od warunków rynkowych, byłby uprawniony do zwiększenia dochodu do opodatkowania lub obniżenia straty podatkowej w stosunku do kwot zadeklarowanych przez spółkę z o.o. Poza podstawową sankcją, jaką jest opodatkowanie doszacowanego przez organ dochodu na zasadach ogólnych oraz zapłata odsetek, spółka z o.o. musiałaby dodatkowo uiścić wartość tzw. dodatkowego zobowiązania podatkowego, stanowiącego 10% niewykazanej wartości dochodu lub zaniżonej straty podatkowej.

Sankcje podatkowe są jeszcze wyższe, jeśli podstawa do ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego przekracza 15 mln zł, a spółka objęta sankcjami miała obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych. W takim przypadku wartość dodatkowego zobowiązania podatkowego od nadwyżki ponad 15 mln zł wynosi 30% sumy nienależnie wykazanej lub zawyżonej straty podatkowej i niewykazanego w całości lub części dochodu do opodatkowania.

Więcej na temat obowiązków w zakresie cen transferowych przeczytasz na naszej stronie internetowej powiązane.pl

Paweł Malewski